?Komórka zawiera wiele białek, które składają się z więcej niż jednego łańcucha peptydowego. O takich białkach mówimy, że zbudowane są z pod jednostek. Połączenie między pod jednostkami zwykle nie zawiera wiązań kowalencyjnych. Dopasowanie do siebie powierzchni podjednostek powoduje, że powstające kompleksy nie są agregatami przypadkowych łańcuchów peptydowych, lecz stanowią uporządkowane układy, spełniające zwykle określone zadania w organizmie. Takim swoistym kompleksem jest np. cząsteczka hemoglobiny zbudowana z czterech podjednostek białkowych dwóch różnych rodzajów oraz niebiałkowego związku organicznego, zawierającego żelazo i nazywanego hemem. Hemoglobina ma zdolność transportowania tlenu i dwutlenku węgla: jest to jednak właściwość całego kompleksu, a nie poszczególnych podjednostek. Aby hemoglobina mogła prawidłowo funkcjonować w organizmie, niezależnie wyprodukowane. pod- jednostki muszą rozpoznać się i połączyć w aktywny kompleks. Czasami ostateczna struktura zawiera w sobie kilkadziesiąt lub kilkaset takich samych albo różniących się między sobą łańcuchów peptydowych. W ten sposób powstają np. znajdujące się w przestrzeniach międzykomórkowych włókna kolagenowe. Często w skład końcowej struktury wchodzą także elementy niebiałkowe, np. kwasy nukleinowe. Tak zbudowane są znajdujące się w każdej komórce cząstki przeprowadzające syntezę białek — rybosomy: taką budowę mają również wirusy. W bardzo wielu przypadkach powstanie złożonej struktury ponadcząsteczkowej, jak rybosomów czy też niektórych prostych wirusów, jest efektem spontanicznego łączenia się wyjściowych elementów bez konieczności wprowadzania lub też eliminowania istniejących wiązań kowalencyjnych. W warunkach laboratoryjnych składniki rybosomów zmieszane ze sobą w roztworze, z którego w łagodny sposób usuwa się samorzutnie sól, organizują się w cząstki całkowicie aktywne w syntezie białka.
Leave a reply