Transport tlenu i dwutlenku węgla przez krew zależy w dużej mierze od obecności hemoglobiny w czerwonych krwinkach. Krew człowieka zawiera około 15 gramów hemoglobiny w 100 cm3. Gdyby krew była wyłącznie wodą, mogłaby przenosić jedynie około 0,2 cm3 tlenu i 0,3 cm3 dwutlenku węgla w 100 cm3. Właściwości hemoglobiny zapewniają transport około 20 cm3 tlenu i 30-60 cm 3 dwutlenku węgla w 100 cm3 krwi. Równocześnie spełnia ona rolę buforu, który zapobiega zmianom pH krwi. Białkowy komponent hemoglobiny zawiera cztery łańcuchy peptydowe – dwa a i dwa 0-do których przyłączone są cztery pierścienie hemu (porfiryny). Atom żelaza znajduje się w środku każdego z czterech pierścieni hemowych...
?Szczególna rola komórek rozrodczych dostrzeżona była już dawno, wystarczy przypomnieć koncepcję plazmy zarodkowej Weismanna. Według niej osobnik to tylko sposób przyjęty przez komórki rozrodcze na wyprodukowanie dalszych komórek rozrodczych. Czy koncepcja zakładająca, że zdolnością do trwania w czasie obdarzone są tylko komórki rozrodcze, a co za tym idzie, że one właśnie są właściwym podmiotem ewolucji, jest do przyjęcia? Aby tak było, powinna ona obejmować i wyjaśniać ewolucję wszelkich form żywych. Przypomnijmy w skrócie główne założenia neodarwinowskiej teorii ewolucji, która dominuje w biologii w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Siłą sprawczą ewolucji jest dobór naturalny, czyli selekcja osobników najlepiej przystosowanych do środowiska...
?Rozpatrzmy jako przykład sytuację, w której jeden ze szczepów rodzicielskich wymagał, jako dodatkowego składnika pokarmowego, aminokwasu leucyny, drugi zaś innego aminokwasu — treoniny. Oba były niezdolne do wzrostu na pożywce ubogiej. Kiedy jednak po wspólnej inkubacji zmieszanych szczepów w bogatej pożywce płynnej (zawierającej składniki umożliwiające wzrost obu szczepów) wysiano bakterie na ubogą pożywkę stałą, nie zawierającą ani leucyny, ani treoniny, zaobserwowano pojawienie się kilku kolonii. Stwierdzono, że były to rekombinanty: bakterie, które połączyły w sobie cechę zdolności do wzrostu bez treoniny wziętą ze szczepu, który wymagał leucyny, oraz cechę zdolności do wzrostu bez leucyny wziętą ze szczepu, który wymagał treoniny...
?Obserwowany okres periodyczności odpowiadałby po prostu skokowi spirali, czyli odległości między jednym a drugim skrętem. Założenie regularnej, spiralnej budowy DNA pociągało za sobą kilka ważnych konsekwencji. Najważniejszą z nich było, iż wymiary spirali muszą być na całej długości identyczne. Co do skoku spirali sprawa wydawała się prosta. Zwijaniu ulegał przecież identyczny na całej długości szkielet fosforanowo-cukrowy. Znacznie gorzej miała się sprawa z szerokością postulowanej spirali. Sterczące w bok od szkieletu fosforanowo-cukrowego zasady różnią się wymiarami. Puryny są większe niż pirymidyny. Skręcając pojedynczą nić DNA w żaden sposób nie można było zbudować spirali, która zachowywałaby stałą szerokość na całej długości...
?Cząsteczki fosfolipidów w tych dwu warstwach skierowane są łańcuchami węglowodorowymi do siebie, a z jonizowanymi ugrupowaniami z resztą kwasu fosforowego na zewnątrz. Spontaniczna agregacja fosfolipidów w tego rodzaju błoniaste twory jest niezwykle efektywna. Dla powstania opisanych wyżej pęcherzyków wystarczy, aby jedna cząsteczka fosfolipidu przypadała na ponad 5 500 000 000 cząsteczek wody! Każdy nadmiar cząsteczek ponad to krytyczne stężenie prowadzić będzie jedynie do wytworzenia większej liczby błoniastych pęcherzyków. Błonę zbudowaną z regularnie ułożonych cząsteczek fosfolipidów bardzo łatwo można odtworzyć w warunkach laboratoryjnych — fosfolipidy same organizują się w taką strukturę. Jednakże prawdziwe błony w żywej komórce składaj...
?Obecność genów c-src stwierdzono w komórkach wielu ryb, ptaków i ssaków. Stwierdzono również, że w normalnych komórkach kręgowców występuje w niewielkich ilościach białko nieodróżnialne od produktu genu v-src, białka pp60v-src. Białko to nazwane pp60c-src, ma tę samą co pp60v-src aktywność enzymatyczną i zlokalizowane jest w komórce przy błonie komórkowej. Choć nie ma jeszcze całkowitej pewności, czy oba białka — wirusowe i komórkowe — są identyczne, to jednak wiele danych wskazuje na taką ewentualność. Istnieją natomiast bezpośrednie dowody na to, że onkogeny komórkowe mogą wywoływać transformację nowotworową...
Wiele innych składników osocza występuje w formie związanej z białkami. Zarówno wolne kwasy tłuszczowe, jak i triacyloglicerole są słabo rozpuszczalne w wodzie i nie rozpuszczają się w osoczu. Wolne kwasy tłuszczowe są transportowane przez krew w połączeniu z albuminami osocza, natomiast tłuszcze obojętne są przenoszone z jelita do wątroby i tkanki tłuszczowej pod postacią małych kropelek tłuszczu, chylomikronów, stabilizowanych cienką warstwą białka, fosfolipidów i estrów cholesterolowych. Wątroba syntetyzuje i wydziela kilka rodzajów lipoprotein, które są częściowo zbudowane z łańcucha białkowego a częściowo z tłuszczowego – fosfolipidów, cholesterolu, jego estrów i triacylogliceroli...
?Jacques Monod, wielki biolog francuski, zmarły w 1977 r. użył dla określenia tej podstawowej właściwości przedmiotów żywych terminu „reprodukcja inwariantna”. Jest on równoważny określeniu „odtwarzanie niezmiennicze” i podkreśla, że istotą zjawiska jest wytwarzanie kopii z zachowaniem maksymalnego podobieństwa do pierwowzoru. Już tutaj musimy zwrócić uwagę, że maksymalne lub wierne podobieństwo nie oznacza identyczności. Widać to najlepiej, gdy porównuje się na przykład dzieci z ich rodzicami. Zdolność do autonomicznego i wiernego kopiowania samego siebie jest uniwersalną, a jednocześnie najbardziej podstawową cechą przedmiotów żywych, odróżniającą je od wszystkich przedmiotów martwych...
?W obecności odpowiednich enzymów umożliwiających reakcję kwas bursztynowy ma większą zdolność do przekazywania swych elektronów atomom żelaza znajdującym się w białku nazywanym cytochromem niż dodany w identycznym stężeniu kwas askorbinowy. Mówimy, że różnica potencjałów między cytochromem a kwasem bursztynowym jest większa niż odpowiednia różnica między cytochromem a kwasem askorbinowym. Z drugiej strony, jeżeli obie reakcje przebiegać będą w układzie izolowanym, po pewnym czasie, tak jak wszystkie reakcje chemiczne, osiągną one punkt równowagi, w którym nie można zaobserwować ani utleniania, ani redukcji żadnego z biorących w reakcji związków...
?Nietrudno jest wyobrazić sobie, że podobnie jak fosfolipidy organizują się same w błoniaste twory, równie spontanicznie będą się włączać do tych błon niektóre białka. O tym, jakie białko i w jaki sposób ulokuje się w błonie, decyduje jego struktura, a więc w ostatecznym rozrachunku jego sekwencja aminokwasów. Jeżeli w jakiejś części łańcucha peptydowego wystąpią szczególnie licznie ugrupowania hydrofobowe, to fragment ten będzie miał skłonność do „zakotwiczania się” wśród łańcuchów węglowodorowych we wnętrzu błony. Pozostałe części łańcucha peptydowego będą wystawały na zewnątrz błony. Obraz błon złożony z samych tylko fosfolipidów i białek nie byłby pełny. Oprócz fosfolipidów w skład błon wchodzą także inne lipidy — tłuszcze, sterydy itp...